Hoe gezond is roeien?

Roeien geldt als een van de zwaarste sporten die er zijn. Tegelijkertijd is het een sport die je tot op hoge leeftijd kunt blijven beoefenen. Is dat niet met elkaar in tegenspraak? Of vertraagt de sportieve inspanning juist de achteruitgang? De redactie van Roei! zocht het uit.

In Roei! staan nog veel meer interessante artikelen. Voor 30 euro per jaar heb je al een abonnement. Klik hier voor meer info! Tekst geschreven door Koos Termorshuizen.

Roeien houdt je jong. Zo kun je het onderzoek van de Japanse fysioloog C.C. Yoshiga van de Universiteit van Tokio samenvatten. In zijn studie uit 2007 vergeleek hij 65- en 23-jarige roeiers en niet-roeiers – allemaal mannen – met elkaar. Daarbij bleek de gemiddelde 65-jarige roeier overeenkomsten te vertonen met de gemiddelde 23-jarige niet-roeier: hun percentage lichaamsvet was gelijk (18%), net als de maximale zuurstofopname. Het leeftijdsverschil uitte zich wel in een lagere maximale hartslag. Daardoor scoorden de seniore roeiers op twee kilometer ergometeren een gemiddelde tijd van 8:09 tegenover 7:31 van de jongere roeiers. Kortom, oudere roeiers gaan wel in prestatie achteruit, maar lijken in vergelijking met niet-roeiers relatief jong. Hoe kan dat?

Langzaam achteruit

Zolang je blijft roeien word jevanzelf een veteraan of master. Niks aan te doen. De top van de sportprestatiesligt zo tussen het twintigste en veertigste jaar, daarna gaat het bergaf, of,zoals Frans Göbel het in zijn column noemt, achteruit – roeiers zijn dat welgewend. Een fraaie illustratie van die achteruitgang zijn de wereldrecords opde 100 meter en 10 kilometer in de atletiek bij de masters, dat zijn hardlopersvanaf 35 jaar. Telkens na ongeveer tien jaar ligt het wereldrecord 10%langzamer, bij de vrouwen gaat de terugloop iets harder dan bij de mannen.

Een belangrijke maat voor defysieke conditie is de maximale hoeveelheid zuurstof die je lichaam per minuutkan opnemen, de VO₂max. Die neemt, vooral door een daling van demaximale hartslag, na je 35ste jaarlijks met 0,5 tot 1 procent af. Door tetrainen kan je hem op een hoger niveau houden dan zonder. Dat roeitrainingeffect heeft blijkt bijvoorbeeld uit de eerdergenoemde studie van Yoshiga dieliet zien dat de VO₂max bij 65-jarige roeiers 36% hoger is dan bijeven oude niet-roeiers. Sporten helpt dus om fit te blijven.

Fit zijn is niet alleen een kwestievan conditie. Ook je spieren verschrompelen als je ouder wordt. Het spiervolumeneemt vanaf je 50ste met 1 tot 2 procent per jaar af, je wordt simpelweg minderbreed. Vooral de massa van ‘snelle spieren’ neemt af, dat zijn de spieren diesnel kracht en snelheid kunnen leveren maar dat niet lang volhouden. Je wordtdus minder sterk en minder explosief .

Bovendien worden de spieren minderefficiënt in het aanvoeren van zuurstof. Bij verbranding van glucose met teweinig zuurstof ontstaat lactaat, oftewel melkzuur – inderdaad, ongeveer dezelfdestof als in zure melk. Je ‘verzuurt’ als er meer lactaat gevormd wordt dan jelichaam kan afvoeren. Door training kan je de lichamelijke intensiteit waarbijverzuring ontstaat verhogen. Een professioneel atleet kan daardoor langer ophoge intensiteit sporten dan de gemiddelde amateur.

Een derde belangrijk gevolg van het ouder worden is de afname in coördinatie en soepelheid van het lichaam. Blijven sporten remt deze achteruitgang, maar dat hoeft niet per se roeien te zijn. Denk bijvoorbeeld aan yoga, tai-chi, groepstraining in een fitnesscentrum of oefeningen met een grote fitnessbal.

Het onderhouden van de rompspieren – de buik- en rugspieren – is voor alle leeftijden nuttig. Het helpt problemen aan ribben en rug te voorkomen. Vroeger deed men vooral buikspieroefeningen, tegenwoordig is de set oefeningen, onder de noemer core stability of rompstabiliteit, uitgebreider, om ook de rug te versterken.

Blessureleed

Een keerzijde van het blijvenroeien zijn de blessures die ermee gepaard gaan. Vrijwel alle andere sportenleveren meer en ernstiger blessures op dan roeien doordat roeien een zittendesport is, en bovendien geen contactsport. Maar toch. Drie ongemakken zijnspecifiek voor het roeien: billen, blaren en kuiten. De zitpijn door de harderolbankjes kent iedereen. Vervelend, onontkoombaar, maar meer is het ook niet,en veel roeiers hebben baat bij extra zitkussentjes. Verwondingen van de kuitenaan de soms scherpe uiteinden van de slidings is iets dat je liever wiltvoorkomen. Vaak kan dat door de afstelling te veranderen of door eenbeschermende band om je kuit te dragen. De omgang met blaren is dubbelzinnig.Je hebt ze liever niet, maar na iedere roeimarathon verschijnen er ’trotse’foto’s van handen vol blaren: een tastbaar bewijs van je hardheid en inzet.

Pijn aan je polsen, rug of knieënis vaak het gevolg van een verkeerde roeitechniek. Ervaren roeiers kennenallemaal de beginnende roeier die met kromme polsen roeit. Die verkeerdehouding zorgt vlot voor een pijnlijke peesschede-ontsteking in de pols die delol in het roeien flink kan vergallen. Roei-instructeurs letten daarop.

Blessures aan de knieën kunnenontstaan als de roeier te ver oprijdt, en pijn aan de ribben is vaak een gevolgvan een te zware belasting van de borstspieren. In extreme gevallen kan zo zelfseen ribfractuur ontstaan, een zogenoemde stressfractuur.

De relatie tussen roeien en rugpijnis minder duidelijk, soms komt rugpijn door het roeien, soms wordt het er juistminder door. Een goede houding in de boot (’trots zitten’), de rug op hetjuiste moment in de haal inzetten en niet door je bankje trappen kunnen helpen rugproblemente voorkomen.

Tot slot

Hoe gezond roeien is ten opzichtevan andere sporten is lastig vast te stellen. Maar omdat je er zowel jeuithoudingsvermogen als je spierkracht mee traint, de voornaamste gebiedenwaarop je achteruitgaat als je ouder wordt, lijkt het wel een ideale sport omte beoefenen als je zo lang mogelijk fit wilt blijven. Train je verstandig,niet te zwaar en met een goede techniek, dan is het blessurerisico laag.

Dit is een artikel uit het roeiblad Roei! geschreven door Koos Termorshuizen. In Roei! staan nog veel meer interessante artikelen. Voor 30 euro per jaar heb je al een abonnement. Klik hier voor meer info!